Kloostertuin, kerkhof, toch geen hof
Ondanks dat de naam misschien anders doet vermoeden is het Haarlemse Prinsenhof genomen geen hofje. Het is namelijk nooit als dusdanig bewoond geweest. Het Prinsenhof was oorspronkelijk de kloostertuin en na 1477 het kloosterkerkhof van de Domincanen of Predikheren.
Ook de naam Jacobijnestraat herinnert nog aan deze monniken, die vaak Jacobijnen werden genoemd naar hun klooster in de Rue St. Jacques te Parijs. In 1721 werd de stadskruidentuin verplaatst vanaf het Kenaupark naar het Prinsenhof, de officiële benaming werd toen Hortus Medicus.
Beeld van Coster
In het midden van deze tuin richtte het voormalig Collegium Medicum (Geneeskundig Genootschap) ter ere van Laurens Janszoon Coster een stenen beeld op, gemaakt door de beeldhouwer Gerrit van Heerstal. Dit beeld werd in 1801 verplaatst naar de Grote Markt. Op 16 Juli 1856 tijdens het Laurens Janszoon Costerjaar, werd het beeld van de uitvinder van de boekdrukkunst van de Grote Markt teruggebracht naar de Hortus Medicus op het Prinsenhof. Op de Grote Markt werd in dat jaar het (bronzen) beeld onthuld dat er nu nog staat. Overigens is het zeer discutabel dat Coster de boekdrukkunst heeft uitgevonden, er is namelijk geen drukwerk en er zijn geen stempels uit zijn tijd bewaard gebleven. Algemeen wordt aangenomen dat de Duitser Gutenberg eerder was dan Coster.
De verborgen beek
De beek kwam vanuit de duinen en mondde uit in het Spaarne. Vermoedelijk was er vroeger nog een haventje vlakbij de Grote Markt. De beek was in grote delen van de stad al overdekt (overgekluisd) vanwege ruimtegebrek en alleen heel lage bootjes konden er nog gebruik van maken. Ook het gebouw ‘Prinsenhof'(zie uithangbord) dat tegenwoordig onderdeel is van het stadhuis maar toen nog een klooster was werd over de beek gebouwd. De overkapping van de beek in het Prinsenhof is uit de 17e eeuw. In de oude kloostertuin lag de beek niet in de weg. Dat ze toch overkluisd is, heeft waarschijnlijk te maken met de bouw van de Vredestempel.
Vredestempel
In de westhoek grenzend aan de Jobijnestraat staat een opvallend gebouwtje in klassieke stijl: de vredestempel. Die werd in 1648 gebouwd ter viering van de Vrede van Münster, waarmee een einde kwam aan de 80 jarige oorlog tussen Spanje en de Republiek der Nederlanden die daarmee als soevereine staat erkend werd.
Het Prinsenhof nu
De Hof is nu een gemeente platsoen waar nog steeds kruiden te vinden zijn. Het stedelijk gymnasium kijkt erop uit. Aan de westzijde staat het in klassieke stijl uitgevoerd vredestempeltje, ook het oorspronkelijke stenen beeld van ‘Lauwtje’ is er nog te vinden.
Toegankelijkheid
Via ’t Pand (de Pandpoort), een steeg dwars op de Zijlweg direct achter het Gemeente huis en via de Jacobijnestraat. Vrij toegankelijk.