Stukje klooster bewaard in een hofje
Het Remonstrantshofje in Haarlem is 1773 gesticht door Isabella van Leeuwarden. Het werd opgetrokken op het terrein van het voormalige Ursulaklooster, ook wel Elfduizend maagden klooster. Dit was een klooster van de Orde der Franciscanen. Zoals vrijwel alle kloosters in Haarlem (dat waren er maar liefst 20 binnen de stadsmuren) is ook dit klooster tijdens de reformatie gesneuveld. Alle kerkelijke katholieke eigendommen vervielen aan de stad als genoegdoening voor geleden schade tijdens de 80 jarige oorlog.
Kloostermuur en kapel
De ingang van het Remonstrantshofje bevindt zich in een overgebleven muur van het klooster die een groot deel van de Zuiderzijde van dit straatje beslaat. Vooral het begin van straatje vlakbij de Nassaulaan heeft daardoor prachtige oude huisjes met een onregelmatige bouwstijl. De oude kloosterkapel doet dienst als voorhuis en is nog ingericht als kapel. Hier tref je nog 14de eeuwse kruisgewelven van het klooster aan!
De stichtster van het hofje
Isabella van Leeuwarden (1696-1773) was een koopvrouw en eigenaresse van een weverij. Op haar 41ste liet ze de Doopsgezinde gemeente achter zich en trad ze uit modernistische en vrijzinnige overwegingen toe tot de remonstrantse gemeente. Ze trouwde op latere leeftijd (1752) met Pieter Merkman jr. (1699-1760), eigenaar van een garenlintfabriek. Na het overlijden van Merkman erfde ze ook zijn bedrijf, waardoor Van Leeuwarden zeer vermogend was.
Geen eigen hofje, of toch?
In de laatste jaren van haar leven hield Isabella van Leeuwarden zich bezig met een plan om de armoede binnen de remonstrantse gemeente te verzachten. Dit plan was een idee van haar in 1748 overleden broer Justus. In eerste instantie wilde ze geen eigen hofje, liever wilde ze de kosten dragen van het oudste Haarlemse hofje, het Hofje van Bakenes. Ze stelde wel een voorwaarde: één van de twee regenten moest remonstrants zou zijn. Deze voorwaarde werd niet ingewilligd. Hierop stelde Van Leeuwarden een deel van haar nalatenschap beschikbaar voor de stichting van een hofje voor zes arme weduwen of ongehuwde vrouwen uit de Haarlemse Remonstrantse gemeente. De eveneens remonstrantse timmerman Nicolaas Tijsterman, eigenaar van het terrein van het oude Ursulaklooster, maakte het ontwerp. In 1774 opende het ‘Remonstrantsch Gereformeerd Hofje van Justus en Izabella van Leeuwaerden’ zijn deuren voor de eerste bewoonsters.
Tot de Franse tijd ging het goed met het hofje maar na 1810 raakte het Remonstrantshofje (net als veel andere hofjes) in financiële moeilijkehden door nieuwe belasting-inning. Om het voortbestaan zeker te stellen werden woningen verhuurd aan willekeurige burgers. In 1844 werd het oude reglement van de stichteres door de bestuurders in ere hersteld!
Toegangkelijkheid
Ursulastraat 16, alleen op speciale data zoals Open Monumentendagen geopend voor publiek.