Doorgestart buiten het stadshart
Door de reorganisatie van het stationsplein in het centrum moesten in de jaren zestig van de vorige eeuw twee hofjes verdwijnen. Het hofje van Codde (daterend van voor 1609) en het hofje van Beresteyn.
De hofjes hadden al sinds 1731 dezelfde regenten en die besloten de hofjes samen te voegen op een nieuwe lokatie. Vlakbij de nieuwe R.K. Sint Bavo kerk, net buiten het centrum en de Leidse buurt werd het in 1968 begonnen met de bouw van het huidige hofje van Codde en Beresteyn. In 1969 konden de bewoonsters erin. Het hof telt achttien huisjes rond een binnenhof, een regentenkamer en een gexamenlijke recreatieruimte (tuinkamer). Elk huisjes bestaat uit een woonkamer met slaapgelegenheid, keuken, berging en douche met toilet. In het hofje herinneren oude gedenkplaten en gevelstenen uit de oorspronkelijke hofjes als stille getuigen aan het een rijk verleden van beide hofjes.
Historie hofje van Codde (Spoorwaterhofje)
Pieter Jansz Codde was kapelaan van de Sint Bavokerk aan de Grote Markt te Haarlem. In zijn testament van 1598 bepaalde hij dat van zijn nalatenschap onder ander een hofje voor arme oudere vrouwen gebouwd moest worden. In 1609 kwam het hofje tot stand aan het Klokhuisplein in het centrum van Haarlem. Het Hofje van Codde werd ook wel Spoorwaterhofje genoemd, naar de executeur-testamentair en de eerste regent van het hofje Hendrick Spoorwater. Met de bouw van het concertgebouw en de uitbreiding van drukkerij Joh. Enschedé en Zonen (beiden aan het Klokhuisplein) moest het hofje wijken. Er werd een nieuw hofje gebouwd aan de Lange Herenstraat (vlakbij bij het NS-Station te Haarlem) naast het Hofje van Beresteijn.
Historie hofje van Beresteyn
Dit Hofje is vernoemd naar Claes (Nicolaes) van Beresteyn die als kunstschilder faam verwierf met zijn landschappen, etsen en tekeningen. Ook Beresteijn had in 1677 bij testament bepaalt dat dat na zijn dood (en van zijn zuster Emerentia) van de nalatenschap een hofje gebouwd moest worden voor arme Rooms-Katholieke oude mannen of vrouwen. De gehele erfenis (inclusief familieschilderijen) werd nagelaten aan het hofje. Berensteijn overleed in 1684, het hofje werd gebouwd in 1688 aan de Lange Herenstraat. Het onderhoud van het hofje is lange tijd betaald uit de verkoop van schilderijen van Van Beresteijn die daardoor o.a. in het Louvre in Parijs te vinden zijn.
Van de opbrengst van de verkoop werd een verbouwing gerealiseerd, maar bovendien werd een huis voor verzorgingsbehoevende oude mannen gesticht. Dit St. Nicolaasgesticht bevond zich in de Jansstraat te Haarlem. Voor de verzorging werden broeders van de Broeders van Barmhartigheid van St. Johannes de Deo gevonden. Dit gesticht was de bakermat van het bekende Ziekenhuis Sint Johannes de Deo in de Maarten van Heemskerkstraat te Haarlem.
Het huidige hofje
Door veranderingen aan het Stationsplein te Haarlem in de zestiger jaren van de 20ste eeuw moesten beide hofjes verdwijnen. In 1967 werden ze gesloopt om plaats te maken voor kantoren en hoogbouw. Besloten werd tot de bouw van een nieuw gecombineerd hofje vlakbij de nieuwe Sint Bavo. Het nieuwe hof is ontworpen door architect J.H. van der Laan. Er kwamen 18 huisjes gelegen rond een binnentuin. Het Hofje Codde en Van Beresteijn is bestemd voor katholieke vrouwen van 60 jaar en ouder. Het hofje werd officieel geopend op 30 augustus 1969. Qua opzet is het nog steeds herkenbaar als echt hofje, de architectuur is echter typisch voor de jaren ’60 – ’70 van de 20ste eeuw.
Toegang
J. Cuyperstraat 16-54. Ondanks dat het hofje niet zo oud is en buiten het centrum ligt, is het door het eigen karakter en de ligging naast de Nieuwe Bavo wel de moeite van het bezoeken waard. Het hofje is vrij te bezichtigen.