Nog ruim 20 hofjes
… voor wie ze weet te vinden
De Haarlemse hofjes, ze zijn een begrip in heel Nederland en daarbuiten. Ooit waren het er 40, nu zijn er ruim 20 historische èn enkele nieuwe hofjes te vinden in en net buiten het Haarlemse centrum. Kenmerkend voor de hofjes is dat ze bijna allemaal gebouwd zijn rond een binnentuin. Niet zelden zijn ze volledig onttrokken aan het zicht voor de onopmerkzame voorbijganger. Zo kan het gebeuren dat zelfs veel Haarlemmers regelmatig aan sommige hofjes voorbij gaan zonder van het bestaan ervan af te weten.
Groene Oases van Rust
Vanaf een drukke straat stap je door een onopvallend poortje zo een groene oase van rust binnen. De wereld lijkt vaak even stil te staan in zo’n hofje: geluid van auto’s, bussen en het drukke dagelijkse leven weten er amper binnen te dringen. Het hofje van Staats, dat vlakbij het station ligt, is hiervan een prachtig voorbeeld.
Oprichters van hofjes
De historische Haarlemse Hofjes zijn van de 13e tot in de 19de eeuw gebouwd. Vaak werden ze betaald uit erfenissen van kinderloze rijke Haarlemmers. Veel hofjes zijn vernoemd naar zo’n rijkeling.
Oudste hofje
Het hofje van Bakenes is het oudste hofje. Het werd in 1395 gesticht en is vernoemd naar diens stichter: Dirck van Bakenes.
Hofjes ontdekken…
De perfecte manier om hofjes te ontdekken is met de online wandelroute.
Deze wandeling is 5,8 km lang en brengt je langs ruim 20 hofjes of de restanten ervan.
Zonder papier en toch lekker ‘old-school’ met links- , rechtsaf en rechtdoor aanwijzingen.
Hofjes en hun Bewoners
De Haarlemse hofjes werden gebouwd voor behoeftige ouderen (voornamelijk vrouwen). In kleine huisjes rond een als tuin ingerichte binnenhof werden ze gehuisvest. Leeftijd was niet het enige toelatingscriterium. Lid zijn van de juiste kerkgemeenschap, of bij een gilde (zeg maar beroepsgroep) horen was van doorslaggevende belang om een woning (of: camer) in een hofje toegewezen te krijgen. Ook een eis: als bewoonster moest je zelfredzaam zijn.
Achter Poortjes en Deuren
Vaak werd de toegang gevormd door een poort die ’s avonds op slot ging. De hofjesbewoonsters moesten voor die tijd binnen zijn! Soms herinnert alleen zo’n poort nog aan de plek waar ooit een van de hofjes lag. Soms is juist die poort verdwenen door bijvoorbeeld een straatverbreding en kijk je nu zo vanaf de straat het hofje binnen zoals bij het Hofje van Loo.
Hofjes zijn geen Musea: er wonen echte mensen
Elk hofje in Haarlem heeft z’n bijzondere uiterlijk en vertelt een ander verhaal. Ze zijn niet veranderd in musea: hofjes worden vandaag de dag nog steeds bewoond. Vaak nog door vrouwen op leeftijd, soms een mix van leeftijden en een enkel hofje laat ook stellen of mannen toe. Naast een plek om te wonen zijn de hofjes ook een toeristische trekpleister. Veel mensen vinden het leuk één of meer Haarlemse hofjes te (be)zoeken of een complete hofjeswandeling te maken. Zelfstandig, met een boekje, met een gids of met GPS: de hofjes van Haarlem zijn zeker een bezoekje waard!
Veel Haarlemse hofjes zijn tussen 10.00 en 17.00 vrij toegankelijk. Maar let op: de hofjes met poort zijn op zondag gesloten!